Hidrolik Pompa Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Hidrolik Pompa Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Hidrolik Pompa Nedir?

Hidrolik Pompa Mekanik enerji Hidrolik enerjiye dönüştüren Hidrolik Elemandır. Elektrik veya  İçten yanmalı Motordan aldığı dairesel mekanik enerji ile hidrolik yağı tanktan emiş yaparak ve basınçlı olarak belirli akış miktarında aktaran elemana  hidrolik pompa denir.

Hidrolik pompalar, aldıkları Mekanik Enerjiyi hidrolik akışkanın basınç ve debi oluşumu ile  Hidrolik Enerjisine dönüştürürler.  Hidrolik pompanın beslediği hidrolik devreye sağladığı akışkanın basıncı ve akış debisi kullanıcı kompanentlerin (Kombine çalışmalar da göz önüne alınarak) ihtiyacına yeterli değerde olmalıdır.

Hidrolik pompalar, birçok farklı tipte olabilir. En yaygın olanları pistonlu, dişli ve paletli tiplerdir. Pistonlu pompalar, pistonun ileri-geri hareketiyle çalışır. Paletli pompalar, palet Aralarından yararlanarak debiyi iletir. Dişli pompalar, dönen dişlilerin hareketiyle sıvıyı taşır.

Endüstriyel, tarımsal, inşaat ve otomotiv gibi birçok alanda hidrolik pompalar kullanılır. Örneğin, iş makinelerinde, hidrolik direksiyon sistemlerinde, hidrolik preslerde ve benzeri uygulamalarda sıklıkla kullanılırlar.

 

Hidrolik Pompa İletim Hacmi Nedir?

Hidrolik pompa iletim hacmi, pompanın belirli bir zamanda taşıyabileceği sıvı miktarını ifade eder. Genellikle birim zamanda, genellikle dakika başına, bir hidrolik pompanın taşıyabileceği maksimum sıvı miktarı olarak ölçülür. Bu, hidrolik sistemin verimliliğine, pompanın tasarımına ve çalışma koşullarına bağlı olarak değişebilir.

İletim hacmi, hidrolik pompaların performansını değerlendirmede önemli bir parametredir çünkü sistemde gereken akış hızını belirler. İletim hacmi, pompanın hızı ve çapı gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Hidrolik pompaların belirli bir iletim hacmi olduğundan, bu değerler hidrolik sistemlerin tasarımında ve optimize edilmesinde dikkate alınmalıdır. Bu, sistemin etkin ve güvenilir bir şekilde çalışmasını sağlamak için önemlidir.

Hidrolik Pompa Çeşitleri Nelerdir?

Dişli pompalar:

Girişte oluşan emme boşluğuna yağ dolar, hidrolik yağ diş boşluklarından çevreye alınır. Pompa gövdesi ve dişliler arasındaki hacimlerde cebri olarak debi ve basınç oluşumu sağlanır.

Dişli Pompa Çeşitleri

1)Dişli pompalar
2) Vidalı dişli pompalar

Paletli Pompalar

Bu pompalarda rotor (eksantrik dönel eleman) çevresinde oynak paletler bulunur. Rotorun dönüş yönüne göre paletler, yağı Tanktan emiş yaparak debi ve  basınç oluşumu ile pompa çıkışına aktarır.

Paletli Pompa Çeşitleri

Değişken Debili Paletli Pompalar

Sabit Debili Paletli Pompalar

Pistonlu Pompalar:
Dairesel olarak Döner mil çevresinde bulunan Pistonlar    belli hacimde yağı Tanktan emiş yaparak debi ve  basınç oluşumu yaparak pompa çıkışına aktarır. Milin döndürülmesi ile Piston bloğu birlikte dönen piston elemanları eğik konumdaki plakanın(Radyal Pistonlu pompalarda Eksantrik mil ) konumu ile bağlantılı olarak çalışırlar. Pistonlar dağıtım plakasındaki giriş kanalı karşısına gelince emme ve çıkış kanalı karşısına gelince basma işlemi olur.

Pistonlu Pompa Çeşitleri

Radyal Pistonlu Pompalar

Eksenel Pistonlu Pompalar

Pompaların çalışma prensibi Nasıldır?
Emiş ağzında Vakum etkisi ile emiş yapılan Hidrolik Akışkan , basma ağzında sıkıştırma oluşturarak akışkanı pozitif iletimle aktarma prensibi ile çalışır. Böylece, pompanın aktardığı akışkanın önünde bir direnç olursa, basınç oluşur. Hidrolik pompa, devrede güç iletim kaynağı niteliğindedir.

Pompanın aktardığı güç, oluşan Hidrolik Akışkan basıncı ile Akışkan Debisine bağlıdır. Akışkan sıvının geçtiği kesit alan A, akış hızı v ile gösterilirse, debi miktarı (birim zamanda akan sıvı miktarı),                  

Q = A . v formülü ile hesaplanır.

Pompanın akışkan aktarımında Basınç oluşturabilmesi için akış kesitine F = p . A  kuvvetini uygulaması gerekir.
Pompa etkisi ile Uygulanan kuvvet ile akışkan v hızına ulaşıyorsa, oluşturulan iletim gücü,  P = F.v  = p.A.v olacaktır.

Q = A . v . 3 / 50 formülünden pompanın iletim gücü hesaplanır.

Hidrolik Devrelerde ihtiyaç olacak işe ve Güç aktarımı ihtiyacına uygun olarak pompa seçimleri yapılmalıdır. Bir Hidrolik sistemde 1 Adetten fazla pompa kullanılması durumunda belli bir düzen içerisinde pompaların çalışması tasarlanır. Hız ihtiyacında Akışkan debisi, Kuvvet ihtiyacında ise basınç değerleri hesaplanmalıdır.

Pompa seçiminde dikkat edilecek özellikler:

Hidrolik pompa seçerken dikkat etmeniz gereken birkaç önemli husus var:

Bu faktörler, hidrolik pompa seçerken dikkate almanız gereken temel noktalardır. Uygulamanın spesifik gereksinimlerini ve işletme koşullarını dikkate alarak en uygun pompa seçimini yapmak önemlidir.

Ayrıca Aşağıdaki kriterlerde göz önünde bulundurulmalıdır.
1.   Akışkan özellikleri
2.   Çalışma basıncı aralığı
3.   Debi ihtiyacı  
4.   Devir sayısı
5.   Çalışma sıcaklığı aralığı
6.   Pompa tahrikinin ne şekilde yapılacağı
6.   Bakım kolaylığı
7.   Servis ömrü
8.   Boyutları ve montajı
9.   Maliyet unsurları 
10.  Avantajları ve dezavantajları
11.  Akış yönü sayısı

Hidrolik Pompa Debisinin Tanımı:

Debi, bir akışkanın birim zamanda belirli bir kesitten geçen hacmi ifade eder. Birim zamanda bir bölgeden geçen sıvı veya gaz miktarını ifade eden bir ölçü birimidir. Genellikle litre/saat veya metre küp/saniye gibi birimlerle ölçülür.

Debi, bir akışkanın hızıyla ve akışkanın bulunduğu kesitin boyutuyla ilişkilidir. Hız ne kadar yüksekse ve kesit ne kadar genişse, debi de o kadar yüksek olur.

Örneğin, bir pompadan belirli bir süre içinde geçen akışkan miktarı, bu pompanın debisini gösterir. Debi, bir sistemdeki akışkanın miktarını ölçmek ve kontrol etmek için önemli bir parametredir.

Pompa aynı debiyi sağladığı sürece akışkan:
          
Q = A1 . V1 = A2 . V2 = ... = An . Vn  

kuralına göre akar. Debi aynı olduğu halde akış kesitleri ve hızları ters orantılı olarak değişir.