Hidrolik Sistemlerde Sürdürülebilirlik ve Dijital Dönüşüm: Hidroman Uygulamaları

Hidrolik Sistemlerde Sürdürülebilirlik ve Dijital Dönüşüm: Hidroman Uygulamaları

Hidrolik Sistemlerde Sürdürülebilirlik ve Dijital Dönüşüm: Hidroman Uygulamaları

Dünyanın süratle dijitalleştiği, enerji kaynaklarının kıtlığa girdiği ve çevresel farkındalığın artış gösterdiği bir çağta yaşıyoruz. Endüstri devrimlerinin dördüncü ve beşinci fazlarını deneyimlediğimiz bu dönemde, sanayi üretiminin yalnızca verimliliğe değil, aynı zamanda doğa ile uyumuna da odaklanması zorunlu hale gelmiştir.

Bu rapor, bu anlayışla kaleme alınmış olup; endüstriyel hidrolik sistemlerde sürdürülebilirliğin sağlanması için gerekli teknik altyapıyı ve dijital dönüşüm gerekliliklerini mercek altına almaktadır. Uzun yıllar boyu endüstride çalışan profesyonellerin ve yeni nesil mühendislerin referans alabileceği bir kaynak olması hedeflenmektedir.

Özellikle Hidroman tarafından geliştirilen sistemler üzerinden; test makinelerinin enerji tüketimi, filtrasyon ünitelerinin sıvı sağlığına etkisi ve dijital gözetim altyapılarının ömrü uzatma rolü detaylı şekilde ortaya konmuştur. Bu çalışma, yalnızca bir teknik analiz değil; aynı zamanda çevresel duyarlılığı olan bir sanayi politikaları vizyonudur.

Özet

Bu bilimsel raporda, sanayi tipi hidrolik sistemlerde sürdürülebilirliğin sağlanması için gerekli olan test, filtrasyon ve dijitalleşme uygulamaları analiz edilmiştir. Özellikle biyolojik olarak çözünebilen yağlar, karbon ayak izi azaltımı, Endüstri 4.0 ve 5.0 altyapıları ile uyumlu çözümler üzerinde durulmuş; Hidroman tarafından geliştirilen test makineleri, filtrasyon sistemleri ve dijital izleme çözümleri ile bu hedeflerin nasıl gerçekleştirildiği teknik olarak sunulmuştur.

1. Giriş

Hidrolik sistemler, enerji yoğunluğu ve kontrol hassasiyeti sayesinde endüstriyel otomasyon, mobil makineler ve savunma sanayi gibi birçok sektörde kritik rol oynamaktadır. Ancak bu sistemler, yüksek enerji tüketimi, sızdırma riski, hidrolik yağların çevresel etkileri ve ısı kayıpları gibi nedenlerle sürdürülebilirlik açısından bazı sorunlar barındırmaktadır (Singh et al., 2020). Bu bağlamda, hem çevresel sürdürülebilirlik hem de operasyonel verimlilik açısından yeni çözümler geliştirilmesi gerekmektedir.

1.0 Hidrolik Sistemlerde Sürdürülebilirlik Sorunları

Enerji Verimsizliği: Geleneksel hidrolik sistemler, kısılmalı kontrol nedeniyle büyük miktarda enerjiyi ısıya dönüştürerek kaybetmektedir. Bu durum, özellikle sabit devirli pompa sistemlerinde yaygındır (Pagano et al., 2019).

Yağ ve Atık Yönetimi: Hidrolik yağlar hem üretim hem de atık sürecinde çevreye zarar verebilir. Sızıntılar toprağı ve suyu kirletme riski taşır. Kullanım sonrası yağların geri dönüşüm oranı ise halen düşüktür.

İklim Etkisi ve Karbon Ayak İzi: Özellikle mobil hidrolik sistemlerde fosil yakıtlarla çalışan motorlar sistemin toplam karbon ayak izini artırmaktadır.

Gürültü ve Termal Kirlilik: Hidrolik sistemlerin çalışması sırasında ortaya çıkan yüksek ses düzeyi ve sıcaklık artışı, çalışma ortamında olumsuzluklar yaratır.

1.1 Sürdürülebilirlik İçin Uygulanabilir Çözümler

Elektrikli Hidrostatik Aktüatörler (EHA): Konvansiyonel sistemlere kıyasla daha az enerji tüketen EHA sistemleri, hem kompakt yapı sunar hem de geri kazanım sistemlerine entegre edilebilir (Chen et al., 2021).

Yük Duyarlı (Load-Sensing) Pompa Teknolojisi: Sistemin sadece ihtiyaç kadar akış ve basınç üretmesini sağlayarak enerji kayıplarını minimuma indirir.

Biyobozunur Hidrolik Yağlar: Doğaya zarar vermeyen, toksik olmayan yağların kullanımıyla çevresel etki azaltılabilir (ISO 15380 standardına uygun ürünler).

Isı Geri Kazanım Sistemleri ve Soğutma Optimizasyonu: Soğutma ihtiyacını azaltan entegre ısı eşanjörleri, toplam sistem verimliliğini artırır.

IoT ve Sensör Tabanlı İzleme: Gerçek zamanlı yağ durumu, sıcaklık ve basınç verilerinin izlenmesi, önleyici bakım ve verimli çalışma sağlar. Bu aynı zamanda sistem ömrünü uzatır.

Modüler Tasarım ve Yeniden Kullanılabilirlik: Modüler hidrolik güç üniteleri (HPU) hem taşıma kolaylığı hem de parçaların yeniden değerlendirilmesine olanak tanır.

Hidrolik sistemler, sanayinin neredeyse tüm kollarında kullanılan, yüksek basınçla çalışan ve sıvı ile güç iletimini mümkün kılan mühendislik harikalarıdır. İlk kez 17. yüzyılda Blaise Pascal tarafından tanımlanan basınç prensibi üzerine kurulmuş olan hidrolik teknolojiler, 20. yüzyılın ortalarından itibaren savunma sanayi, otomotiv, uçak sistemleri ve endüstriyel otomasyonun vazgeçilmez bileşenleri haline gelmiştir.

Bugün geldiğimiz noktada ise yalnızca yüksek performanslı bir sistem üretmek yeterli değildir. Enerji kaynaklarının tükenmekte oluşu, iklim krizi, su kaynaklarının kirlenmesi ve çevresel regülasyonların sıkılaşması; mühendislik alanında “sürdürülebilirlik” kavramını teknik tasarımın ayrılmaz bir parçası haline getirmiştir. Hidrolik sistemlerde sürdürülebilirlik, çok katmanlı bir yapıya sahiptir:

Enerji verimliliği: Daha az enerjiyle daha fazla iş üretmek.

Yağ ve sıvı yönetimi: Kirliliğin azaltılması ve sıvı ömrünün uzatılması.

Sistem ömrü: Bileşenlerin dayanıklılığının artırılması ve bakım aralıklarının optimize edilmesi.

Çevresel etki: Karbon ayak izinin ve atık üretiminin düşürülmesi.

Bu sürdürülebilirlik ekseninde, yalnızca mekanik çözümler değil, aynı zamanda dijital çözümler de devreye girmektedir. Endüstri 4.0 ile başlayan dijitalleşme süreci, sensör tabanlı izleme sistemleri, veri analitiği ve yapay zekâ destekli kestirimci bakım uygulamaları ile entegre çalışarak hidrolik sistemlerin daha çevreci ve uzun ömürlü olmasını mümkün kılmaktadır.

Bu çalışmada, Hidroman’ın sunduğu sistemler üzerinden sürdürülebilir hidrolik altyapının nasıl kurulabileceği teknik detaylarla değerlendirilecek; filtrasyon sistemlerinden test makinelerine, yağ seçimi stratejilerinden dijital SCADA altyapılarına kadar bütünsel bir mühendislik perspektifi sunulacaktır.

1.1 Tarihsel Süreç ve Teknolojik Evrim

Hidrolik sistemlerin tarihçesi, 1647 yılında Blaise Pascal’ın basınç iletim prensibini keşfetmesiyle başlamış, 1795’te Joseph Bramah’ın ilk ticari hidrolik presi üretmesiyle pratik uygulamaya geçmiştir. 20. yüzyılda özellikle II. Dünya Savaşı sonrası dönemde, endüstriyel üretimin artmasıyla birlikte mobil ve sabit hidrolik sistemler sanayi standardı haline gelmiştir.

Hidrolik teknolojiler, 1980’lerden itibaren elektronikle birleşerek elektro-hidrolik sistemlere evrilmiş; 2000’li yıllarda ise dijital kontrol ve sensör teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte “akıllı hidrolik sistemler” kavramı ortaya çıkmıştır. Bu dönüşüm, sadece performans artışı değil; aynı zamanda enerji verimliliği ve çevresel sürdürülebilirlik için yeni fırsatları da beraberinde getirmiştir.

1.2 Sürdürülebilirlik İlkeleri ile Teknik Uyum

Modern bir hidrolik sistemin sürdürülebilir olabilmesi için dört ana unsur ön plandadır:

Kaynak Kullanım Optimizasyonu: Kullanılan yağ, enerji ve parça ömrünün maksimuma çıkarılması.

Çevresel Etki Azaltımı: Emisyonların, sızıntıların ve tehlikeli atıkların önlenmesi.

Yenilenebilir Uyumlu Tasarım: Biyolojik çözünebilir yağlara ve yenilenebilir enerji kaynaklarına uyumlu komponent üretimi.

Sistem Geri Dönüşümü: Kullanım ömrünü tamamlayan parçaların çevreci biçimde geri kazanılabilir olması.

Bu ilkeler, yalnızca birer etik sorumluluk değil; aynı zamanda Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı (European Green Deal) gibi uluslararası regülasyonlara uyum açısından da teknik zorunluluk haline gelmiştir.

1.3 Güncel Endüstriyel Rol

Bugün itibarıyla hidrolik sistemler, aşağıdaki sektörlerde temel rol üstlenmektedir:

Savunma Sanayi: Tank, radar, rampa ve silah sistemlerinde elektro-hidrolik doğrusal hareketler.

Otomotiv: Pres makineleri, aktarma sistemleri ve amortisör teknolojileri.

Uçak ve Havacılık: İniş takımları, flap sistemleri ve hidrolik frenler.

Tarım ve İş Makineleri: Traktör, ekskavatör, yükleyici ve vinç uygulamaları.

Bu sistemlerin tamamı yüksek basınç, dar alan ve hızlı tepki gerektirir; dolayısıyla hem verimli hem de çevreci çözümler üretmek kaçınılmazdır. Hidroman bu noktada, sürdürülebilirliği test ve izleme seviyesinde sağlayan bütüncül mühendislik çözümleriyle sektörde fark yaratmaktadır. Bu kapsamda;

RK91 PRO modeli inline filtrasyon sistemleri, hassas ve çok kademeli sıvı temizliği sağlar.

RK90 offline filtrasyon üniteleri, sıvıyı 7/24 ana devreden bağımsız şekilde filtreleyerek sistem performansını artırır.

SDE Series silindir sökme-montaj sistemleri, enerji verimliliği sağlarken operatör güvenliğini öne çıkarır.

OSM Series test makineleri, ölçülebilir kalite kontrol ve ömür testleri sunar.

OPCOM partikül sayım sensörü, sıvı temizliğini ISO 4406 standardında anlık takip etmeyi mümkün kılar.

1.4 Vaka Analizi: Hidroman Offline Filtrasyon Ünitesi ile Yağ Ömrü Optimizasyonu

Firma Profili:

Kullanılan Sistem: Hidroman RK90 Offline Filtrasyon Sistemi + ISO 4406 Ölçüm Entegrasyonu

Problem Tanımı:

Firma bünyesindeki üretim hattı makinelerinde yüksek sıcaklıkta çalışan hidrolik sistemlerin sıvı ömrü 8–10 ayı geçmiyor, sıklıkla yağ değişimi yapılmak zorunda kalınıyor ve sıvı kaynaklı komponent arızaları (özellikle valf tıkanması) yüksek maliyet yaratıyordu.

Uygulama:

2023’te Hidroman RK90 serisi offline filtrasyon ünitesi sisteme entegre edildi. Filtrasyon 7/24 bağımsız pompa ve motor sistemiyle ana hat çalışmasından ayrı olarak yürütülmekteydi. Bununla birlikte, 3 mikron ve su ayırıcı kartuş filtreler ile birlikte bir partikül analiz sensörü (OPCOM) sisteme bağlandı. Filtreleme, üretim hattı durmaksızın sürekli devam etti.

Sonuçlar (9 Aylık Süreç):

Hidrolik sıvının ISO 4406 temizlik kodu 21/19/16'dan 17/15/12 seviyelerine çekildi.

Yağ değişim aralığı 9 aydan 20 aya yükseldi.

Parça değişim (valf, piston keçesi) sıklığı %47 azaldı.

Bakım maliyeti toplamda yıllık %34 azaldı.

Değerlendirme:

Offline filtrasyon sistemlerinin ana devreye etki etmeden çalışması, özellikle yüksek debili ve hassas üretim hatlarında kesintisiz filtrasyon avantajı sunmaktadır. Bu vaka, sürdürülebilirliğin yalnızca çevresel değil; ekonomik açıdan da doğrudan kazanım sağladığını ortaya koymuştur.

1.5 Vaka Analizi: Test Makineleri ile Arıza Tahminleme ve Enerji Verimliliği Kazancı

Firma Profili:

Kullanılan Sistem: Hidroman OSM Serisi Silindir Test Makinesi + Dijital SCADA İzleme Paneli

Problem Tanımı:

Nova Hidropar, müşterilerine gönderdiği revize edilmiş silindirlerin test süreçlerinde yüksek enerji sarfiyatı ve tekrar test oranlarının fazlalığı nedeniyle teslim sürelerinde gecikme yaşıyor; aynı zamanda sistemdeki mikrosızıntılar üretim sonrası sahada arızalara yol açıyordu.

Uygulama:

OSM serisi ile yüksek hassasiyetli sızdırmazlık testi ve strok simülasyonu yapılabilecek yeni bir test altyapısı kuruldu. 0,01 mm hassasiyetli lineer cetvellerle stroktan sapmalar, basınç dengeleyici yazılım ile ise iç kaçak ve harici kaçak tespiti sağlandı. Test verileri SCADA ekranında anlık olarak izlenmeye başlandı. Ayrıca enerji tüketimi birimi (kWh) bazında ölçülerek kayıt altına alındı.

Sonuçlar (6 Aylık Dönem):

Test sonrası saha arızaları %62 oranında azaldı.

Enerji tüketimi ortalama %29 düştü (birim test başına).

SCADA verisiyle 5 kez erken valf arızası tespit edildi ve teslimat öncesi müdahale sağlandı.

Revize silindir teslim süresi %18 kısaldı.

Değerlendirme:

Yalnızca test değil; ölçüm ve veri toplama ile desteklenen bu sistem, önleyici bakım yaklaşımını sahada değil, üretim aşamasında mümkün kılmıştır. Enerji tasarrufu ve zaman kazancı açısından sürdürülebilirliğin dijitalleşmeyle nasıl entegre edilebileceğini başarılı biçimde göstermektedir.

2. Filtrasyon Teknolojileri ve Sıvı Sağlığı Yönetimi

Hidrolik sistemlerde sıvının temizliği, sistem ömrü ve verimliliği açısından belirleyici bir faktördür. Yapılan araştırmalar, hidrolik ekipman arızalarının %85’inin doğrudan sıvı kirliliği ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Bu nedenle filtrasyon sistemleri, yalnızca destekleyici birer yan ekipman değil; sistemin sürdürülebilir çalışmasını sağlayan temel altyapı elemanlarıdır.

2.1 Filtrasyonun Teknik Temelleri

Filtrasyon, sıvı içerisindeki katı partiküllerin ve su gibi yabancı maddelerin giderilmesi işlemidir. Endüstride yaygın olarak kullanılan filtre sınıfları:

Inline Filtreler: Ana devre üzerinde yer alır ve sistemin sürekli çalıştığı anlarda aktif görev alır.

Offline (Bypass) Filtreler: Ana akış hattından bağımsız, harici bir devre üzerinde çalışarak sistem çalışırken dahi temizlik sağlar.

Tank Üstü Filtreler: Geri dönüş hattı yağlarının temizlenmesini sağlar.

Mobil Filtre Üniteleri: Bakım esnasında taşınabilir filtrasyon sağlar.

ISO 16889 standardına göre filtreleme etkinliği, beta oranı (βx ≥ 200) ile ifade edilir. Bu oran, filtrelerin belirli mikron seviyelerinde kaç partikülü geçirdiğini belirleyerek sistem temizlik seviyesini gösterir.

2.2 Hidroman Filtrasyon Çözümleri

Hidroman, farklı ihtiyaçlara uygun modüler filtrasyon sistemleri geliştirmektedir:

HDF Serisi: Endüstriyel inline sistemler için yüksek akış kapasiteli filtrasyon.

OLF Serisi: Offline yapısı sayesinde 7/24 bağımsız filtrasyon ve yüksek hassasiyetli temizlik.

MFS Serisi: Mobil kullanıma uygun, sahada bakım uygulamalarında etkili sistemler.

Bu sistemler aşağıdaki teknolojilerle entegredir:

Partikül Sayım Sensörleri (ISO 4406): Yağ temizliğini anlık olarak ölçer.

Nem Sensörleri: Özellikle suya duyarlı ester bazlı yağlar için kritik öneme sahiptir.

SCADA ve Uzaktan İzleme: Filtre değişimi, kritik kontaminasyon seviyeleri gibi veriler merkezi olarak izlenebilir.

2.3 Yağ Sağlığı ve Ömrü

Biyolojik olarak çözünebilen yağlar, mineral yağlara göre daha çevrecidir fakat oksidasyona ve su kontaminasyonuna daha duyarlıdır. Bu nedenle:

Nem oranı %0,05 üzerindeyse değişim önerilir.

Partikül sayısı ISO 4406 koduna göre 18/16/13 seviyesinin altına çekilmelidir.

Viskozite takibi, özellikle yüksek sıcaklıkta çalışan sistemlerde yağın etkinliğini belirler.

Bu göstergeler, yalnızca sıvının kalitesini değil; aynı zamanda sistemdeki diğer bileşenlerin (valf, pompa, silindir) ömrünü doğrudan etkiler.

3. Test Sistemleri ile Performans ve Dayanıklılık Analizi

Sürdürülebilir bir hidrolik sistem tasarlamanın temel adımlarından biri de ürünlerin gerçek yük altında, uzun süreli testlere tabi tutulmasıdır. Test sistemleri; silindir, pompa, valf gibi bileşenlerin ömrünü tahmin etmek, tasarımsal zayıflıkları erkenden tespit etmek ve ürün kalitesini garanti altına almak amacıyla kullanılır. Bu bağlamda test altyapıları sürdürülebilirliğin hem ekonomik hem de çevresel bileşenlerini doğrudan etkiler.

3.1 Test Sistemlerinin Sürdürülebilirliğe Katkısı

Ömür Simülasyonu: Uzun çevrimli testlerle ürünlerin hizmet süresi önceden tahmin edilir, bu sayede gereksiz parça üretimi önlenir.

Enerji Verimliliği Ölçümü: Pompa ve motorlar test edilirken birim başına enerji sarfiyatı ölçülerek tasarım iyileştirmeleri yapılabilir.

Sızdırmazlık ve Kaçak Testleri: Mikrosızıntılar tespit edilerek sahada çevresel risk yaratacak kaçakların önüne geçilir.

3.2 Hidroman Test Altyapıları

Hidroman tarafından geliştirilen test makineleri, ISO 10771 ve ISO 6020 gibi standartlara uygun olarak çalışır ve aşağıdaki test türlerini destekler:

Silindir Test Sistemleri: Yük altında strok ölçümü, iç/dış kaçak testi ve basınç dayanım testleri.

Pompa Test Tezgahları: Hacimsel verim, kaçak analizi, ısınma eğrisi ve enerji profili ölçümü.

Valf Test Modülleri: Açılma/tepki süresi, akış doğrultusu testleri ve basınç regülasyon eğrileri.

Bu sistemler entegre veri toplama sistemleri ve SCADA arayüzleri ile desteklenmekte; test sırasında sıcaklık, basınç, debi, enerji sarfiyatı gibi veriler gerçek zamanlı analiz edilmektedir.

3.3 Ölçülebilir Faydalar

Ürün iade oranı ve garanti arızaları %40’a kadar düşebilir.

Parça başına enerji tüketimi ortalama %25 azalabilir.

Kalite standartlarına uyum oranı artar, üretim dışı fire miktarı azalır.

Bu yönüyle test makineleri yalnızca kalite kontrol değil; sürdürülebilir tasarımın ve ekonomik optimizasyonun ayrılmaz bir bileşeni haline gelmiştir.

4. Silindir Sökme ve Montaj Tezgahlarının Sürdürülebilirlikteki Rolü

Hidrolik silindirler, sistemlerin güç iletiminde en sık kullanılan aktüatörlerdir. Ancak zamanla piston keçelerinde yıpranma, segman gevşemesi veya iç kaçak gibi sebeplerle bakım ihtiyacı doğar. Söküm işlemleri manuel yapıldığında hem iş güvenliği riski hem de zaman ve enerji israfı oluşur. Bu noktada hidrolik silindir sökme ve montaj tezgahları, sürdürülebilirlik hedefleri açısından önemli bir ara ekipman olarak öne çıkar.

4.1 Teknik Yapı ve Fonksiyonlar

Hidroman tarafından geliştirilen sökme-montaj tezgahları aşağıdaki temel bileşenlerden oluşur:

Hidrolik tahrikli tork modülü (kontrollü sıkma/gevşetme)

Silindir sabitleme ray sistemi

Ayarlanabilir destek kızakları

Operatör kontrollü uzaktan kumanda

Bu sistemler, silindirin hasarsız ve düşük enerjiyle sökülmesini mümkün kılar.

4.2 Sürdürülebilirlik Katkıları

Enerji Verimliliği: Manuel tornalama işlemlerine kıyasla %60’a kadar daha düşük enerji kullanımı.

Parça Ömrü: Hasarsız söküm ile piston mili, keçe yatağı gibi parçaların yeniden kullanımı artar.

İş Güvenliği ve Ergonomi: Operatör yaralanmaları ve kazalar minimize edilir.

Atık Azaltımı: Gereksiz parça kırımı veya yanlış müdahaleyle oluşan malzeme kaybı engellenir.

4.3 Dijital Entegrasyon Potansiyeli

Yeni nesil sökme-montaj tezgahları, parça tanıma, tork kayıt takibi ve operatör loglama gibi özelliklerle Endüstri 4.0’a uyum sağlayabilir. Bu da bakım geçmişinin dijital ortamda izlenmesi ve kestirimci bakım algoritmalarına veri sağlanması açısından önemlidir.

Bu nedenle, silindir sökme tezgahları sürdürülebilir bir bakım kültürünün ve dijitalleşmiş bakım süreçlerinin temel yapı taşlarından biridir.

5. Dijital İzleme Sistemleri ve Endüstri 4.0/5.0 Entegrasyonu

Modern hidrolik sistemlerin yalnızca mekanik değil; dijital altyapı ile entegre çalışması sürdürülebilirliğin yeni nesil tanımı haline gelmiştir. Sensör destekli veri toplama sistemleri, kestirimci bakım algoritmaları, enerji yönetim modülleri ve SCADA arayüzleri, hidrolik sistemlerin daha uzun ömürlü, çevreci ve ekonomik olmasını sağlar.

5.1 SCADA Tabanlı İzleme Altyapıları

Hidroman tarafından geliştirilen SCADA tabanlı izleme altyapısı; basınç, sıcaklık, debi, sızdırmazlık durumu, tork ve viskozite gibi parametreleri anlık olarak analiz eder. Bu sayede:

Operatör hataları ve gecikmeleri azalır.

Kritik arızalar önceden tahmin edilerek proaktif bakım yapılır.

Parça değişimi ve bakım zamanları optimize edilir.

Verimlilik trendleri zamana bağlı olarak izlenebilir.

5.2 Endüstri 4.0 ile Uyumlu Akıllı Sistemler

Endüstri 4.0, fiziksel sistemlerin dijitalleşmesini ifade eder. Hidroman sistemleri, aşağıdaki özelliklerle bu vizyona hizmet eder:

IoT sensör entegrasyonu (basınç, nem, sıcaklık, titreşim)

OPC-UA ve MQTT tabanlı haberleşme protokolleri

Uzaktan erişimli izleme ve müdahale

API destekli entegrasyon kabiliyeti

5.3 Endüstri 5.0 ile İnsan-Makine Uyumlu Yapılar

Endüstri 5.0, yalnızca verimliliği değil; insan-merkezli, çevre dostu ve esnek üretim sistemlerini tanımlar. Hidrolik sistemlerde bu dönüşüm şu şekilde gerçekleşmektedir:

Ergonomik arayüzler ve kullanıcı rehber sistemleri

Makine öğrenimi destekli arıza tahmini

Karar destek sistemleriyle bakım teknisyenlerine rehberlik

Çevreci materyal ve yağ seçimleriyle sosyal sorumluluk entegrasyonu

5.4 Sürdürülebilir Dijital Ekosistem

Tüm bu altyapılar bir araya geldiğinde, dijital sürdürülebilirlik ekosistemi oluşur. Sistemler yalnızca enerji tüketimini değil; aynı zamanda çevresel etkiyi, geri dönüşüm oranlarını ve üretim kalitesini de izleyebilir hâle gelir. Böylece mühendislik artık sadece “üretiyor” değil, “izliyor”, “öngörüyor” ve “optimize ediyor” hale gelir.

6. Sonuç ve Öneriler

Bu raporda, hidrolik sistemlerin sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda nasıl yeniden yapılandırılabileceği hem teorik hem uygulamalı örneklerle ortaya konmuştur. Hidroman tarafından geliştirilen test sistemleri, filtrasyon üniteleri, dijital izleme altyapıları ve bakım ekipmanları sayesinde enerji tüketimi, bakım maliyetleri ve çevresel atıklar önemli ölçüde azaltılmış; aynı zamanda sistemlerin ömrü uzatılmıştır.

6.1 Stratejik Bulgular

Aşağıdaki bulgular, rapor süresince ulaşılan temel sonuçları ortaya koymaktadır:

Offline filtrasyon sistemleri, yağ ömrünü iki katına çıkararak bakım sıklığını ve maliyeti düşürmektedir.

SCADA destekli test makineleri, enerji tüketimini %25–30 arasında azaltırken arıza tespitinde önleyici rol üstlenmektedir.

Silindir sökme tezgahları, parçaların yeniden kullanımını artırarak hem ekonomik hem çevresel geri kazanım sağlamaktadır.

Dijitalleşme ile birlikte tahmine dayalı bakım ve enerji yönetimi mümkün hale gelmiştir.

6.2 Uluslararası Raporlar ve Akademik Kaynaklarla Uyum

European Green Deal (2020): AB Komisyonu’nun çevreci sanayi hedefleri doğrultusunda enerji verimli ve atık azaltıcı sistemler geliştirme hedefiyle uyumludur.

UN Sustainable Development Goals (SDG 9, SDG 12, SDG 13): Sanayi, inovasyon, sorumlu üretim ve iklim eylemi başlıklarında doğrudan katkı sağlar.

OECD Digitalisation and Industrial Productivity Report (2022): Dijital altyapıların üretim sistemlerine entegrasyonunun verimliliği %20–40 artırabileceğini ortaya koymuştur.

6.3 Öneriler

Tüm hidrolik sistemlerde dijital sensör ve izleme altyapıları kurulmalı; veri tabanlı bakım kültürü desteklenmelidir.

Biyolojik olarak çözünebilen yağlarla uyumlu sistem tasarımı teşvik edilmelidir.

Tüm test, bakım ve izleme süreçleri SCADA/IoT sistemleriyle entegre edilerek gerçek zamanlı karar alma altyapısı kurulmalıdır.

Karbon ayak izinin ölçülebilir hale getirilmesi için enerji profili takibi standartlaştırılmalıdır.

Endüstri 5.0 hedefleri doğrultusunda insan-makine işbirliğine olanak tanıyan ergonomik ve çevreci sistemler yaygınlaştırılmalıdır.

Bu öneriler doğrultusunda, yalnızca bugünün değil, geleceğin mühendislik altyapısı inşa edilebilir hale gelecek; sürdürülebilirlik artık bir seçenek değil, bir zorunluluk halini alacaktır.

7. Kaynakça

European Commission. (2020). The European Green Deal. https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_en

United Nations. (2015). Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. https://sdgs.un.org/goals

OECD. (2022). Digitalisation and Industrial Productivity. Organisation for Economic Co-operation and Development. https://www.oecd.org

ISO. (2017). ISO 15380: Biodegradable hydraulic fluids. International Organization for Standardization.

ISO. (2010). ISO 16889: Hydraulic fluid power — Filters — Multi-pass method for evaluating filtration performance. International Organization for Standardization.

Bosch Rexroth AG. (2021). Energy Efficiency in Hydraulic Systems: Whitepaper.

Parker Hannifin Corp. (2020). Hydraulic Filtration Technology Overview and Best Practices.

Hidroman Mühendislik. (2024). Ürün Kataloğu ve Teknik Uygulama Dökümanları (Kurumsal Yayın).

TUBITAK MAM Enerji Enstitüsü. (2021). Endüstride Dijitalleşme ve Enerji Verimliliği Raporu. TÜBİTAK Yayınları.