Hidrolik Sistem Temizliği Nasıl Yapılır?

Hidrolik Sistem Temizliği Nasıl Yapılır?

Hidrolik Sistem Temizliği Nasıl Yapılır?

Hidrolik sistemlerin problemsiz olarak uzun süreli çalışması için, asitleme ve temizleme işleminin yapılması son derece önemlidir. Hidrolik devrelerin kaynak ve montaj işlemi bittikten sonra, sistem normal olarak devreye alınmadan önce yapılan asitleme ve temizleme işlemleri ile bu devrelerdeki belirli bir boyutun üzerindeki her türlü partikülün sistemden atılması ve hidrolik devrelerin temiz olması sağlanır. Böylece sistemin normal çalışması esnasında kirlilikten kaynaklanan her türlü hasar ve arızalar önlenerek, üretim verimliliği artırılabilmektedir.

ASİTLEME (PICKLING) İŞLEMİ
Asitleme işleminin amacı,boru devrelerindeki kaynak çapağı, pas ve korozif maddeleri vs. boru devrelerinden atmaktır. İki yöntem ile asitleme işlemi gerçekleştirilmektedir.
- Daldırma yöntemi ile asitleme işlemi
- Sirkülasyon yöntemi ile asitleme işlemi

Daldırma yöntemi ile asitleme işlemi:
Daldırma yöntemi ile asitleme işlemi, boru devrelerinin montajı yapıldıktan sonra, borular flanş bağlantı yerlerinden sökülerek asitleme işleminin yapılacağı yere götürülerek yapılır.

Daldırma yöntemi ile asitleme işleminde sırası ile şu işlemler yapılır.
• Yağ giderme:
Borular %10-20 konsantrasyonundaki soyumhidroksit (NaOH) çözelti içeren banyoya daldırılır. Banyo sıcaklığı yaklaşık 700 C ‘dir. Yağlar giderilinceye kadar borular banyoda bekletilir.
• Yıkama İşlemi:
Borulardaki NaOH çözeltisi giderilinceye kadar, borular su ile yıkama işlemine tabi tutulur.
• Asitleme işlemi:
Borular %20-30 HCl (hidroklorik asit) ihtiva eden asit banyolarına daldırılır. Borular dışarıda kalmayacak şekilde tamamının asit banyosuna daldırılması gerekir. Borulardaki pas giderme işlemi tamamlanıncaya kadar asitleme işlemine devam edilir. Pas ve kaynak çapaklarının durumuna göre banyoda yaklaşık 2 saat bekletilir. Eğer banyodaki asit konsantrasyonu düşükse bekleme süresi artar. Örneğin asit konsantrasyonu %8 HCl civarında ise bekleme süresi 5 saat civarındadır. Asitleme işleminde HCl yerine, H2SO4 (Sülfürikasit)’ te kullanılabilir.
• Yıkama işlemi:
Borular yaklaşık 700 C deki su banyosuna daldırılarak, üzerindeki asit tamamen giderilinceye kadar
bekletilir.
• Nötralize işlemi:
Borular %3-6 konsantrasyonundaki NaOH (sodyumhidroksit) çözeltisine batırılır. Nötralize banyosunda asitle temizlenmiş yüzeylerde pas oluşumunu önlemek için pasivasyon katkıları ihtiva eder. Bekleme süresi yaklaşık 30 dakikadır.
• Kurutma:
Boruların içerisi sıcak kuru hava ile kurutulur.
• Yağlama işlemi:
Kurutma işleminden sonra, paslanmayı engellemek için boruların yağlanması gerekir. Bu yağın boru devrelerinde kullanılacak yağ ile aynı cins olması tercih edilmelidir.

Ambalajlama işlemi:
Yağlama işleminden sonra boruların açık ağızlarının kapatılarak toz ve partikül girmesi önlenir. Borular daha sonra temizleme işlemi için temizleme sahasına nakledilir.

Sirkülasyon yöntemi ile asitleme işlemi.
Sirkülasyon yönteminde asitleme işlemi, boru devreleri yerine monte edildikten ve birbirine bağlandıktan sonra yapılır. Bu yöntemde asit solüsyonu, asit pompası yardımı ile hidrolik borulardan dolaştırılarak asitleme işlemi gerçekleştirilir. Yalnız burada dikkat edilecek çok önemli bir husus vardır. Asitleme işlemi esnasında hidrolik pompa, motor, valfler, silindir vs. elemanlar by-pass yapılarak, asit solüsyonunun sadece boruların içerisinden dolaştırılması sağlanır. Bu yöntemde hidrolik devrelerde dolaşan asit solüsyonu tekrar asit tankına gelir ve buradan tekrar devreye basılır. Pompalama devresinde solüsyon ile taşınan partiküller filtrede tutulur. Asitleme işlemi
esnasında borulara yumuşak çekiçle vurularak, asitlemenin etkisi artırılır. Asitleme işlemini müteakip, yıkama için su sirkülasyonu ve nötralize işlemi için NaOH
(Sodyumhidroksit) çözeltisi boru devrelerinde dolaştırılarak sirkülasyon yöntemi ile asitleme işlemi tamamlanır. Sirkülasyon yöntemi ile asitleme işlemindeki solüsyon konsantrasyon ve sıcaklık değerleri için, Bölüm 2.1’de açıklanan daldırma yöntemi ile asitleme işlemindeki değerler geçerlidir.

TEMİZLEME (FLUSHING) SİSTEMİ
Boruların temizleme işlemi; asitleme işleminden sonra yapılır. Temizleme işlemi; hidrolik yağın borulardan dolaştırılması suretiyle,boru içerisindeki partiküllerin atılması işlemidir. Bu işlemde borular birbirine bağlanır ve sistemde kullanılan hidrolik yağ borulardan dolaştırılarak temizleme işlemi gerçekleştirilir.
• Birinci temizleme işlemi
• İkinci temizleme işlemi

Birinci temizleme işlemi
Birinci temizleme işlemi geçici hidrolik tank, geçici pompa vs. ile yapılan temizleme işlemidir. Birinci temizleme işlemine ait devre şeması Şekil 2’de verilmiştir. Birinci temizleme işleminin aşamaları şu şekilde sıralanır:

- Borular birbirlerine bağlanarak dışarıda kapalı devre olarak kurulur veya sistemde çalışacağı şekilde montajı yapılır. Şekil 2’de görüldüğü üzere geçici bir pompa ve tank kullanılarak pompa devresi borulara bağlanır. Temizleme işlemi esnasında temizleme sıvısı (hidrolik yağ); sistem pompası, silindir ve valfler üzerinden geçmeyecek şekilde by-pass yapılacak şekilde boru devresi kapalı devre olarak kurulur. - Eğer sistemde farklı ebatlarda borular varsa birbiriyle yakın çaptaki borular gruplandırılarak ayrı ayrı temizleme işlemi yapılabilir.
- Geçici pompa debisi normal pompa değerinin en az 2 katı seçilir.
- Isıtıcı yardımı ile tank içindeki yağın sıcaklığı 50-700 C arasında tutulur.
Temizlemenin etkisini artırmak için borularla periyodik sürelerle yumuşak bir çekiçle vurulur. Temizleme işleminin etkisini artırmak için gerekirse temizleme yağı tersten dolaştırılır. Birinci temizleme işlemi için, sistemde kullanılan basınç ve dönüş filtreleri ile aynı veya bir derece kaba fitreler kullanılır. Filtreler kirlenmeye karşı her 2 saatte bir kontrol edilir ve eğer kirlenmiş ise yenisi ile değiştirilir. Birinci temizleme süresinin yaklaşık olarak hesabı için Formül (1) kullanılabilir. - Tespit edilen temizleme süresi sonunda, dönüş filtresinin girişinden yağdan numune alınarak partikül analizi yapılır ve birinci temizleme işlemine devam edilip-edilmeyeceğine karar verilir.

İkinci temizleme işlemi
İkinci temizleme işlemi birinci temizleme işlemini müteakip yapılır. İkinci temizleme işleminde; hidrolik sistemdeki (valf,silindir, vs) elemanlar by-pass yapılarak, hidrolik sisteme ait hidrolik tank ve sistem pompası kullanılarak yapılan temizleme işlemidir. İkinci temizleme işleminde kullanılan filtre, normal sistemde kullanılan filtrelere göre bir derece daha hassas seçilmelidir. Temizleme işleminde kullanılacak yağ, sistemin normal çalışması esnasında kullanılacak hidrolik yağ ile aynı cins olmalıdır.
İstenen partikül boyutuna (NAS sınıfına) göre referans alınabilecek ikinci temizleme süreleri Tablo 1’de verilmiştir. Tespit edilen temizleme süreleri sonunda, dönüş filtresinin girişinden yağdan numune alınarak partikül analizi yapılır ve temizleme işlemine devam edilip-edilmeyeceği belirlenir.

Hidrolik Filtre seçimi :
Birinci temizleme işlemi esnasında kullanılacak basınç ve dönüş filtreleri, normal sistemde kullanılan basınç ve dönüş filtrelerine göre aynı veya bir derece kaba seçilmelidir. İkinci temizleme işleminde ise normal sistemde kullanılan filtrelere göre bir derece daha hassas seçilmelidir. Temizleme esnasında temizleme işleminin durmaması için, filtreler 2 şerli ve paralel olarak monte edilmelidir.

HİDROLİK YAĞ KİRLİLİK STANDARTLARI
Hidrolik yağların kirlilik derecesini gösteren çeşitli standartlar (sınıflandırma dereceleri) vardır. Bu standartların en çok yaygın olanları aşağıda verilmiştir.

Hidrolik yağların kirlilik derecesini gösteren standartlar:
SAE 749 D
ISO DIS 4406
CETOP RP 70 H
NAS 1638
MIL STD 1246 A

Hidrolik Ekipman Yağ Sınıfları Ne Olmalıdır?
Servo valfler 16/14/11
Oransal valfler 17/15/12
Kanatlı ve pistonlu tip hidrolik pompa ve motorlar 18/16/13
Yön kontrol valfleri, Basınç kontrol valfleri 18/16/13
Dişli tip pompa ve motorlar 19/17/14
Akış kontrol valfleri, Silindirler 20/18/15
Yeni kullanılmamış yağ 20/18/15